Πασχαλινά Ψωμιά & Κουλουράκια

Το όνομα "τσουρέκι" προέρχεται από την Τουρκική λέξη "corek" που αναφέρεται σε οποιοδήποτε ψωμί είναι φτιαγμένο με ζύμη που περιέχει μαγιά. Υπάρχουν πολλά είδη corek, τόσο αλμυρά όσο και γλυκά, που εμφανίζονται σε διάφορα σχήματα και μεγέθη ανάλογα με την περιοχή.  Το όνομα "τσουρέκι" μάλλον υιοθετήθηκε από τους Έλληνες κατά την περίοδο της τουρκικής κατοχής, και έκτοτε ξεκίνησαν να φτιάχνουν τη δική τους εκδοχή ενός γλυκού ψωμιού φτιαγμένο με γάλα, βούτυρο και αβγά. Βέβαια, σήμερα στην Ελλάδα το τσουρέκι καταναλώνεται όλο το χρόνο, όμως έχει μια μοναδική σημασία κατά την Πασχαλινή περίοδο.
Στη Χριστιανική παράδοση, το Πασχαλινό ψωμί προσφέρεται στα βαφτιστήρια και σε άλλα άτομα με τα οποία υπάρχουν ιδιαίτερες σχέσεις, και στις επαρχιακές κοινωνίες προσφέρεται στον ιερέα της ενορίας. Έχουμε αποδείξεις ότι ακόμα τόσο παλιά όσο στο 12ο αιώνα, το Πάσχα οι Χριστιανοί έδιναν ως δώρα ψωμιά διακοσμημένα με αβγά, άλλο ένα σύμβολο ανάστασης και ζωής.

Περίπου στο 16ο-17ο αιώνα, υπάρχουν γραπτές μαρτυρίες ότι στην Κρήτη τα τσουρέκια φτιάχνονταν το Πάσχα χρησιμοποιώντας μόνο αγνό άσπρο αλεύρι και μαγιά σε αντίθεση με το προζύμι.

Οι προετοιμασίες για τη δημιουργία των Πασχαλινών ψωμιών ξεκινάνε τη Μεγάλη Εβδομάδα, ιδιαίτερα τη Μεγάλη Πέμπτη, που είναι η μέρα που τα αβγά βάφονται κόκκινα.

Αυτά τα βαμμένα κόκκινα αβγά τοποθετούνται στη ζύμη πριν το ψήσιμο. Οι τοπικές διαφορές υπαγορεύουν τα υπόλοιπα συστατικά που προστίθενται στο Πασχαλινό ψωμί.

Τα πιο συνηθισμένα μπαχαρικά και γευστικά που προστίθενται είναι η μαστίχα (σκόνη μαστίχας), το μαχλέπι, φλούδες πορτοκαλιού ή η βανίλια.
Τα πιο πλούσια και περίτεχνα διακοσμημένα ψωμιά συναντώνται στην Κρήτη, όπου η παράδοση είναι ισχυρή και η τέχνη είναι ακόμα ζωντανή.

Η τοπική ανταγωνιστικότητα παράγει τέτοια αριστουργήματα, όπως μεγάλα στρογγυλά καρβέλια πλούσια διακοσμημένα με φύλλα, λουλούδια, πουλιά και μέχρι και 40 κόκκινα αβγά!

Στη Ρόδο εφαρμόζονται παρόμοιες τεχνικές και κοντινοί συγγενείς ή νονοί τιμώνται με μεγάλα καρβέλια ψωμιού διακοσμημένα με αβγά τοποθετημένα σε μια φωλιά τυλιγμένης ζύμης, τις "αβγοκουλούρες".
Το σχήμα των Πασχαλινών ψωμιών ποικίλλει ανάλογα με τις τοπικές παραδόσεις.

Το πιο γνωστό είναι φυσικά η πλεξούδα, με ή χωρίς κόκκινο αβγό. Οι πλεξούδες και οι κόμποι προέρχονται από τους ειδωλολατρικούς χρόνους ως σύμβολα για την απομάκρυνση των κακών πνευμάτων. Τα στρογγυλά καρβέλια είναι δεύτερα σε προτίμηση, καθώς μπορούν να διακοσμηθούν πιο εύκολα.
Ας μην ξεχάσουμε τα κουλουράκια που αποτελούν αναπόσπαστο μέρος των Πασχαλινών γλυκών.

Όπως και με τα τσουρέκια, απαντώνται παντού και πάντα, όμως οι καλύτερες συνταγές συνήθως φτιάχνονται το Πάσχα.

Μόλις τα νόστιμα παραδοσιακά κουλουράκια αρχίσουν να ψήνονται, ολόκληρο το σπίτι θα πλημμυρίσει με εκείνο το γνωστό άρωμα που σηματοδοτεί την έλευση της ημέρας του Πάσχα.